Maartenskerk Hillegom

Nieuwsgierig geworden naar de Maartenskerk in Hillegom en zijn geschiedenis? Lees hier vooral verder.

Misschien wel de mooiste van de 5 kerken die Hillegom rijk is

In het centrum van Hillegom ligt op een duintje de kerk met de meeste historie en misschien ook wel de mooiste van de 5 kerken die Hillegom rijk is. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot in de middeleeuwen maar daarvan resteren in feite alleen nog een gedeelte van het koor en de toren.

Het oudste gedeelte hiervan dateert van vóór 1500 en mogelijk zelfs van vóór 1400. De spits was van later datum en is, zeker na de brand in 1978 toen deze geheel vernieuwd moest worden, nu bepaald jong te noemen. Hierin hangt dan tevens de luidklok uit 1640 die, na de roof door de bezetter in 1943, gelukkig is teruggevonden en sindsdien weer zijn fraaie, diepe galmen over het dorp uitstort.

Verbouwing 1929

Het kerkgebouw is in 1929 volledig “op de schop gegaan” en in feite is toen alles tussen koor en toren gesloopt en heeft men hiervoor in de plaats de huidige monumentale kruiskerk gebouwd. Men koos toen voor een zeer fraaie rode handvormsteen, een type dat later vele herenhuizen uit de 30-er jaren zo’n voorname uitstraling zou geven. Met een leien dak werd het aldus een mooi gebouw.

Na de verbouwing

Na de verbouwing kwam centraal in het koor de imposante preekstoel te staan, ook al meer dan 300 jaar oud. Deze werd voorzien van een tweede trap, waardoor het aanzien evenwichtiger werd. Onder en achter de preekstoel bevinden zich monumentale grafzerken van bekende families als Six, Van Loon, Van den Ende, Fannius e.a. Waar in menige kerk deze grafmonumenten onherstelbaar beschadigd zijn in de patriottische en Franse tijd, toen alles wat op titel of adel duidde moest verdwijnen (vrijheid, gelijkheid en broederschap), zijn deze in onze kerk ongeschonden bewaard gebleven. Aan beide zijden in het koor staan historische kerkbanken met het wapen van familie Van Loon. Achter in het koor bevinden zich zeer kleurige gebrandschilderde ramen, mogelijk gemaakt door een royale particuliere schenking. Als de zon hierop schijnt wordt het koor feestelijk verlicht.

Ook de inrichting van de kerk werd heel fraai na de verbouwing. De opdracht om plaats te scheppen voor 800 kerkgangers werd bereikt met het plaatsen van zwaar eikenhouten banken, die speciaal werden ontworpen. In de zijbeuken staan achter deze rijen banken, als een soort afscheiding en herinnering aan het verleden, de statige oude hoge banken, met luifel en deurtjes, waarvan één vroeger de z.g. domineesbank was.

Uit de 17e eeuw dateren de indrukwekkende gebeds- en gedenkborden. Een grafvaas herinnert aan de eerste Minister van Financiën van ons land, I.J.A. Gogel.
Door schenkingen sieren vijf imposante kroonluchters het gebouw, waarvan de akoestiek geroemd wordt bij uitvoeringen van koren en concerten. Een en ander tevens mogelijk door begeleiding van het alom geprezen orgel, dat achter in de kerk op de gaanderij is geplaatst.

 

Over de naam Maartenskerk Hillegom

Nog iets over de naam Maartenskerk Hillegom. Sprak men vroeger over de Nederlands Hervormde Kerk te Hillegom, in jaren ’80 van de vorige eeuw kwam hierin schoorvoetend verandering. Mede door toedoen van de historicus A.M. Hulkenberg, die het boekje “De Hervormde of Sint Maartenskerk te Hillegom” schreef en de toenmalige predikant Ds. A.Th. Rothfusz, burgerde de naam van Maarten steeds meer in en werd ook het nieuwe gebouw naast de kerk vernoemd naar St. Maarten en zo ontstonden Maartenskerk en Maartenshuis als begrippen.

Wellicht toeval, maar door het ontstaan van de PKN gaf de verandering van destijds nu geen aanleiding meer om met weemoed afscheid te moeten nemen van een vertrouwde kerkbenaming en is deze kerk bij een ieder bekend als de Maartenskerk.